Pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Czerwonej

Kamień pomnikowy w Ponarach ku czci pomordowanych jeńców wojennych Armii Czerwonej został postawiony w 1996 r. z inicjatywy Algisa Karosasa, ówczesnego kierownika Miejsca Pamięci w Ponarach. Kamień pomnikowy stoi tuż przy dołach-rowach różnej wielkości. Na pomniku znajduje się napis w języku litewskim: „W TYCH ROWACH W 1941 ROKU OD CHORÓB / I GŁODU / ZMARŁO 7514 ŻOŁNIERZY / JEŃCÓW WOJENNYCH ARMII CZERWONEJ / RÓŻNYCH NARODOWOŚCI”.

Dokładna liczba zamordowanych w Ponarach jeńców wojennych nie jest znana. Liczba ofiar wskazana na pomniku pozostaje wciąż dyskusyjna. W sowieckich źródłach jest mowa o 5 000 jeńców wojennych zamordowanych w Ponarach. O masowych grobach w Ponarach w sierpniu 1944 r. przed Sowiecką Komisją Nadzwyczajną zeznawali ocaleni członkowie grupy Sonderkommando 1005A. Istnieją dane, że w Ponarach za działalność w podziemiu rozstrzelano grupę żon oficerów armii sowieckiej, które latem 1941 r. nie zdążyły wraz ze swoimi mężami wycofać się w głąb Związku Radzieckiego. W latach 1942–1943 przetrzymywano je w punktach koncentracyjnych na terenie Wilna. Wśród ofiar byli również wojownicy i łącznicy sowieckiego podziemia antynazistowskiego, zatrzymani i przywiezieni do Ponar z Litwy Wschodniej i Białorusi Zachodniej.

Mordy jeńców wojennych Armii Czerwonej różnej narodowości pod względem liczby ofiar stanowią drugie po Holokauście przestępstwo nazistów na terenie okupowanej Litwy. Jak wynika z danych niemieckiego historyka Christopha Dieckmanna, na Litwie ogółem zamordowano co najmniej 168 000–172 000 jeńców wojennych, przeważającą cześć – w 1941 r. w Wilnie i na Wileńszczyźnie. Największe obozy koncentracyjne jeńców wojennych w tym regionie działały w Nowej Wilejce i Bezdanach.